O oddziale Katowice

Towarzystwo Miłośników Lwowa  powstało we Wrocławiu 27 października 1988 roku, gdzie uformował się Zarząd Główny. Wkrótce zaczęły powstawać oddziały i kluby na Dolnym Śląsku, a następnie na terenie całego Kraju. Po pewnym czasie do nazwy Towarzystwo Miłośników Lwowa dodano i Kresów Południowo-Wschodnich, uwzględniając potrzebę integracji innych znaczących historycznych ośrodków kresowych, jak Tarnopol, Stanisławów czy Stryj. Od 1990 roku Zarząd Główny wydaje czasopismo Semper Fidelis. Na Górnym Śląsku też znajdują się silne ośrodki Lwowiaków i Kresowiaków, zwłaszcza w Gliwicach, Bytomiu, Zabrzu, Tychach, Katowicach.

Katowicki Oddział Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich został utworzony w wyniku Walnego Zgromadzenia (założycielskiego), które odbyło się dnia 13 kwietnia 1989 roku w Katowicach, a uczestniczyło w nim 267 osób; Deklarację przystąpienia do Towarzystwa podpisały 192 osoby. Podczas tego spotkania ukształtowały się pierwsze władze Katowickiego Oddziału i nakreślono jego zadania. Główne cele Towarzystwa (od zarania do chwili obecnej) to: pielęgnowanie dorobku historycznego, kulturowego i naukowego Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, utrzymywanie więzi i niesienie pomocy Rodakom na Wschodzie, organizacjom polskim, parafiom, szkołom, zwłaszcza dzieciom i młodzieży oraz osobom starszym i schorowanym, pozostającym w niedostatku, a także dbałość o polskie cmentarze i groby polskie.

Działalność charytatywna – pomoc materialna dla najbiedniejszych Polaków we Lwowie (bożonarodzeniowe i wielkanocne paczki z żywnością, odzieżą, środkami czystości, lekami, książkami, zabawkami - każdorazowo 40-60 paczek), stała pomoc pieniężna dla wybranych 30 biednych osób (corocznie), organizacja kolonii letnich dla polskich dzieci z Kresów (coroczne finansowanie, dzięki sponsoringowi, pobytu 20-30-osobowych grup dzieci w górach bądź nad polskim morzem), pomoc dla przedszkoli we Lwowie i Winnicy (paczki z książkami, zabawkami, słodyczami), wsparcie finansowe i organizacyjne polskich akcji na Kresach (Teatr Polski we Lwowie, Festiwal Polski we Lwowie, Chór Lutnia we Lwowie, Zespół Młodzieżowy Czarodziejskie Kwiaty w Winnicy, Polskie Radio Lwów, Klub Sportowy Pogoń Lwów).

Renowacja polskich grobów we Lwowie – dotychczas udało się pokryć koszty odnowy prawie 50 polskich mogił na cmentarzach Łyczakowskim i Janowskim; Renowacji poddano groby osobistości zasłużonych dla Lwowa, Kresów i Rzeczypospolitej w sferze kultury i sztuki, oświaty i nauki, wojskowości.

Praca z młodzieżą w Katowicach – organizacja corocznych konkursów (we współpracy z miastem Katowice) międzyszkolnych (szkoły podstawowe i gimnazja) historycznych i recytatorskich poświęconych wiedzy o historii Lwowa i Kresów oraz poezji związanej z twórczością Lwowiaków/Kresowiaków; organizacja periodycznych prelekcji tematycznych dla młodzieży współpracujących z Oddziałem Katowickim TML i KPW liceów ogólnokształcących tj. I LO im. M. Kopernika, X LO im. I.J. Paderewskiego, XV LO im. Rtm. W. Pileckiego i SP nr 35 im. A. Korczyńskiej; organizacja wycieczek młodzieży do Lwowa ze szczególnym uwzględnieniem laureatów konkursów.

Inna działalność – współpraca z parafiami katowickimi (głównie Katedrą Chrystusa Króla i Kościołem Garnizonowym) dotycząca organizacji okolicznościowych Mszy Św. upamiętniających rocznice Obrony Lwowa i innych wydarzeń religijno-patriotycznych); organizacja różnego rodzaju wystaw tematycznych oraz spektakli artystycznych i koncertów ukazujących dorobek kulturowy Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich; organizacja konferencji oświatowych i spotkań okolicznościowych (w tym opłatkowych); współpraca z mediami (Radio Katowice, TVP Regionalna, prasa regionalna) w kwestiach informacyjno-promocyjnych; coroczne kwesty na katowickich cmentarzach mające na celu zbieranie środków pieniężnych na odnowę polskich grobów na cmentarzach we Lwowie.

Na uwagę zasługuje również coraz lepiej rozwijająca się współpraca z innymi oddziałami śląskimi jak: Gliwice, Zabrze, Bytom, Tychy.

Upamiętnienia – staraniem Oddziału Katowickiego TML i KPW oraz dzięki darczyńcom (organizacjom i osobom prywatnym) udało się ufundować i uroczyście poświęcić tablice pamiątkowe honorujące bohaterskie czyny obrońców Lwowa dla polskości tego miasta i Kresów Południowo-Wschodnich z lat 1918-1920 i 1939-1947, a mianowicie:

• Tablica upamiętniająca 75-rocznicę Obrony Lwowa – w Archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach (1993);
• Tablica upamiętniająca Kadetów Lwowskich i Modlińskich poległych w III Powstaniu Śląskim - w Archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach (2001) - wykonana z inicjatywy Pana Witolda Korbela (ostatniego Kadeta Lwowskiego na Górnym Śląsku);
• Tablica upamiętniająca Polaków pomordowanych w latach 1939-1947 przez Armię Czerwoną, hitlerowców, NKWD, OUN-UPA – na kaplicy cmentarnej przy ul. Sienkiewicza w Katowicach (2005);
• Tablica upamiętniająca mord na profesorach lwowskich dokonany przez hitlerowców w 1941 roku – w Kościele Akademickim w krypcie Archikatedry Chrystusa Króla w Katowicach (2011) – przy udziale Uniwersytetu Śląskiego oraz Duszpasterstwa Akademickiego w Katowicach;
• Staraniem TML, Rada Miasta Katowice nadała w 2011 roku estakadzie w dzielnicy Katowice-Dąb, będącej częścią Drogowej Trasy Średnicowej, nazwę Orląt Lwowskich, o czym informuje kamienna tablica pod estakadą;
• Tablica upamiętniająca 100-rocznicę Obrony Lwowa – w Kościele Garnizonowym św. Kazimierza Królewicza w Katowicach (listopad 2018);
• Na wniosek Towarzystwa w 2015 r. Rada Miasta Katowice nazwała jeden ze skwerów na Osiedlu 1000-lecia imieniem Kadetów Lwowskich, gdzie z inicjatywy katowickiego oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w 2021 r. umieszczono tablicę informacyjną o roli Kadetów Lwowskich w III Powstaniu Śląskim.

Pomnik Orląt i Kadetów Lwowskich w Katowicach, powstał w 2022 r. na placu parkowym Kościoła Mariackiego, jako historyczne uhonorowanie młodych lwowskich bojowników walczących o Kresy Wschodnie (w obronie Lwowa w okresie wojny polsko-ukraińskiej w 1918 i 1919 r. oraz w obronie Lwowa i Małopolski Wschodniej w czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r.) i Kresy Zachodnie (stając u boku Powstańców Śląskich i bijąc się z Niemcami w 1921 r., aby Górny Śląsk powrócił do Macierzy). Inicjatorem Pomnika jest dr Andrzej Szteliga (syn Obrońcy Lwowa, wiceprezes Katowickiego oddziału TMLiKPW, autor książki „Kochany Lwów”), autorem projektu Pan Jacek Sarapata (znany śląski artysta-rzeźbiarz), a wykonawcą granitowej rzeźby jest Firma Kamieniarska „Szołtun” z Mazowsza. W realizację przedsięwzięcia zaangażowały się górnośląskie oddziały TMLiKPW w Katowicach (wiodący), Bytomiu, Gliwicach, Tychach i Zabrzu przy znaczącym wsparciu Instytutu Pamięci Narodowej (centrali w Warszawie i oddziału w Katowicach), a także przychylności władz kościelnych. Pomnik ten, umiejscowiony w centrum stolicy Województwa Śląskiego, stanowi także symboliczne uznanie dla olbrzymiego wkładu wysiedlonych przymusowo lwowian/Kresowian, osiadłych po II wojnie światowej na Górnym Śląsku, w wysoki poziom ekonomiczno-społeczny i naukowo-kulturalny współczesnego Śląska, a także w utrwalanie tradycyjnych wartości rodzinnych i chrześcijańskich.

Prezesi Oddziału Katowickiego

Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich:

Ludwik Müller - IV/1989 – XI/1989
Ryszard Zaorski - XII/1989 – V/1991
Lesław Hawling - V/1991 – I/2006
Stanisław Grossman - II/2006 – VI/2016
Antoni Wilgusiewicz - VI/2016 – XII/2016
Maria Ślepowrońska - XII/2016 – nadal